Maść ichtiolowa — na co pomaga i jakie są efekty jej stosowania?
Ichtiol to tajemniczo brzmiący składnik, który od wieków cieszy się popularnością wśród zwolenników naturalnych metod leczenia. Pierwsze wzmianki o jego właściwościach pochodzą z XVI w., jednak jego działanie w leczeniu dermatoz opisano dopiero w 1886 r. Dziś ichtiol można znaleźć w składzie maści ichtiolowej, dostępnej w aptece bez recepty. Sięgają po nią szczególnie osoby borykające się z problemami skórnymi.
Maść ichtiolową stosuje się głównie w przypadku trądziku, wyprysków oraz czyraków. Jej działanie polega na redukcji stanów zapalnych, łagodzeniu bólu oraz przyspieszania procesu gojenia. Sprawdź, jakie właściwości ma substancja czynna, zawarta w maści i kiedy możesz sięgnąć po ten lek o charakterystycznym zapachu. Podpowiadamy, w jakich sytuacjach warto zastosować popularną maść, dostępną w aptece bez recepty.
Z tego artykułu dowiesz się:
Czym jest maść ichtiolowa i jaki ma skład?
Maść ichtiolowa to lek do stosowania miejscowego przy trądziku i innych problemach skórnych. Aktywny składnik leku to ichtiol, czyli inaczej amonowy sulfobituminian lub ichtammol. Występuje on w postaci gęstej cieczy o intensywnym, charakterystycznym aromacie. Dawniej pozyskiwany był w wyniku suchej destylacji łupków bitumicznych, pochodzących ze skał osadowych o wysokim stężeniu siarki oraz węglowodorów stałych. W Estonii nadal trwają prace, związane z ich wydobywaniem. Co ciekawe, naturalne złoża tego surowca pochodzą z ery mezozoiku.
Współcześnie w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym wykorzystuje się głównie syntetyczny ichtiol, powstały w procesie sulfonowania oleju. Wyróżnia się dwa rodzaje tej substancji, ze względu na kolor oraz właściwości:
- ciemny ichtiol — wykazuje działanie ściągające, antybakteryjne i przyspieszające proces gojenia. Szczególnie skutecznie hamuje rozwój gronkowca złocistego, jednak nie przynosi spodziewanych efektów w walce z drożdżakami. W maściach może występować w różnym stężeniu – od 10 do nawet 30% (taka koncentracja stosowana jest w leczeniu czyraków).
- biały ichtiol (Sodium Shale Oil Sulfonate) — również wykazuje właściwości bakteriostatyczne i przeciwzapalne, jednak jest znacznie skuteczniejszy w walce z zakażeniami grzybiczymi, niż jego ciemny odpowiednik. Reguluje proces złuszczania naskórka i wspomaga jego odbudowę komórkową, dlatego stosowany jest do produkcji kosmetyków dedykowanych osobom, borykającym się z łuszczycą lub trądzikiem różowatym. Ichtiol biały ma również mniej intensywny zapach, niż ciemny.
Żeby poprawić właściwości maści ichtiolowej, do substancji czynnej dodaje się lanolinę i żółtą wazelinę, co ułatwia nakładanie jej na miejsca zmienione chorobowo. W aptekach dostępne są tubki o pojemności 10-20 g. Maść ichtiolowa o stężeniu 10% wydawana jest bez recepty. Lek należy przechowywać z dala od źródeł światła, w temperaturze nieprzekraczającej 25 stopni Celsjusza.
Działanie maści ichtiolowej — efekty
Maść ichtiolowa polecana jest do stosowania miejscowego na skórę w leczeniu wyprysków skórnych, trądziku, czy występowania czyraków, ponieważ ichtiol to znany środek ułatwiający odchodzenie ropy. Dermatolog może przepisać ją także pacjentom, u których doszło do okołomieszkowego zakażenia gronkowcem lub borykających się z łojotokowym zapaleniem skóry, czy łuszczycą.
Lek ten przydatny bywa także w przypadku zastrzałów oraz odmrożeń, ponieważ "wyciąga" ropę i zapobiega rozwojowi bakterii. Maść ichtiolowa działa szybko i skutecznie — już po kilku godzinach ściąga ku górze treść ropną. Na zmienionym miejscu widoczne staje się ujście ropy, jednak zdarza się też, że zmiana samoistnie pęka, a ropny płyn wycieka i wsiąka w opatrunek plastra. Wówczas rozpoczyna się proces gojenia — należy delikatnie oczyścić okolice rany z pozostałości leku.
Jak stosować maść ichtiolową?
Dzięki zawartości natłuszczających substancji pomocniczych stosowanie maści ichtiolowej jest bardzo łatwe. Ta gęsta ciecz nie wchłania się, tylko pozostaje na skórze, dlatego po odpowiednim czasie, należy ją dokładnie zmyć. Sposób nakładania maści na miejsca zmienione chorobowo powinien określić lekarz, w zależności od rodzaju dolegliwości. Zazwyczaj cały proces składa się z kilku prostych kroków:
- Dokładnie umyj i osusz ręce oraz miejsce, na które chcesz zaaplikować maść.
- Nanieś cienką warstwę maści na zmiany (nie musisz jej mocno wcierać), a następnie naklej plaster z opatrunkiem.
- Ponownie dokładnie umyj ręce, aby usunąć maść z palców.
Jeśli nakładasz lek na noc, możesz iść spać z naniesioną maścią i przyklejonym plastrem. Jeżeli robisz to w ciągu dnia, pamiętaj o zmyciu jej pozostałości po kilku godzinach. Standardowo leczenie wyprysków za pomocą maści ichtiolowej polega na nakładaniu jej dwa razy dziennie na skórę.
Maść ichtiolowa — przeciwwskazania do stosowania i możliwe działania niepożądane
Nie w każdym przypadku można sięgnąć po maść ichtiolową — jeśli chcesz się upewnić, czy możesz ją zastosować, poproś o poradę dermatologa lub przeczytaj zamieszczony w ulotce opis. Maść ichtiolowa nie powinna być nakładana na błony śluzowe ani na zmienione miejsca, jeśli ciągłość skóry została naruszona. Nie należy jej stosować również w przypadku uczulenia na którykolwiek składnik leku.
Przeciwwskazaniem do leczenia zmian maścią ichtiolową bywa również wiek (poniżej 12. roku życia), ciąża i okres karmienia piersią — w takich sytuacjach przed zastosowaniem należy skonsultować się z lekarzem. Dopuszczalne jest użycie maści wyłącznie wtedy, jeśli korzyści z tym związane przewyższają potencjalne ryzyko.
Warto wiedzieć, że substancja czynna maści ichtiolowej wchodzi w interakcje z preparatami, zawierającymi hydrokortyzon i niektórymi antybiotykami. Aplikując maść należy przestrzegać zaleceń lekarza oraz producenta i nie przekraczać dziennej maksymalnej dawki leku. Jeśli maść będzie stosowana zbyt często lub w wysokich ilościach, ichtammol może przyczynić się do wystąpienia miejscowej reakcji alergicznej lub zaczerwienienia i podrażnienia naskórka.
Stosowanie maści ichtiolowej — o czym należy pamiętać?
Pamiętaj, aby przy stosowaniu maści unikać kontaktu preparatu z oczami. Jeśli maść ichtiolowa dostanie się do worka spojówkowego, należy przemyć oko obficie wodą, a w razie potrzeby, skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu lub okulistą. Ichtiol może spowodować ból, pieczenie, łzawienie i zaczerwienienie okolic oka, dlatego po zastosowaniu maści powinno się dokładnie myć ręce. To pozwoli zapobiec przypadkowemu przeniesieniu cząsteczek leku do worka spojówkowego.
Ze względu na ciemną barwę i gęstą konsystencję, maść ichtiolową trudno usunąć z odzieży, zatem zachowaj szczególną ostrożność i staraj się nie ubrudzić ubrań w czasie aplikacji leku. Po jego nałożeniu, zabezpiecz leczone miejsce opatrunkiem.
Podsumowanie
W dobrze wyposażonej domowej apteczce, oprócz plastrów i środków przeciwbólowych, powinna znaleźć się również maść ichtiolowa. Ten niedrogi lek w aluminiowej tubce wykazuje działanie ściągające, przeciwbakteryjne, a co najważniejsze – ułatwia odchodzenie ropy. To czyni go skutecznym środkiem w leczeniu wyprysków skórnych, trądziku, czyraczności, czy bolesnych zastrzałów. Zanim zastosujesz lek, przeczytaj dokładnie informacje, załączone przez producenta i jeśli występują przeciwwskazania, wstrzymaj się z aplikacją maści. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub poproś o radę farmaceutę.
Źródła:
- Maść ichtiolowa - maść, https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/86981,Masc-ichtiolowa-masc (dostęp: 13.02.2024 r.).
- P. Bartkiewicz, Z. Adamski, Miejsce ichtiolu jasnego w dermatologii, "Aesthetica" 2018, nr 1, s. 5-6, 8-11.
- Ichtiol - otrzymywanie i działanie, https://receptura.pl/ichtiol-otrzymywanie-i-dzialanie/ (dostęp: 13.02.2024 r.).
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.